Bolu'ya havalimanı yapılmamalı !!!

     Kentimizde yıllardır süregelen turizm toplantılarında çok konuşulan konulardan bir tanesi de "havalimanı yapılmasının gerekliliği" konusudur. Bu hususu turizmin kurtuluşu olarak değerlendiren çok sayıda turizmcimiz vardır. Genel görüş şu şekilde özetlenebilir; Bolu'da havalimanı yapılacak, uçaklar inecek, böylelikle turistler gelecek, oteller dolacak, para kazanacağız. Bu durum, Bolu'nun gelişmesinde çok büyük fayda sağlayacak...

    Açıklama basit ama enine boyuna incelediğinizde, bakınız nasıl bir tablo çıkıyor ortaya:
 
    Türkiye'de sivil ve askeri olmak üzere yaklaşık 70 adet havaalanı ve havalimanı var. Bu rakam dünya standartlarına göre normal, ancak Türkiye standartlarında oldukça fazla. Havaalanı ile havalimanı arasındaki fark, değişebilme ihtimali olduğundan çok doğru kullanılmasa da iç hatlar ve uluslararası olarak ayrılabiliyor. Daha yaygın olarak kullanılan "havalimanı" kelimesini tercih ederek, Bolu'da neden bir havalimanı olmasını istemediğimi açıklamaya başlayayım.   

    Ülkede toplam havalimanı sayımız neredeyse şehir sayımıza yakın, fakat ne yazık ki kullanılan havalimanlarımız % 30' u bile bulmuyor. Aktif olan yalnızca 20 civarı havalimanımız var. Bu anlamda "Türkiye havalimanı mezarlığı haline geldi"diyebiliriz.

     İllerimizin pek çoğu bir çocuğun oyuncağa olan hevesi gibi, istediklerini elde edinceye kadar ellerinden geleni ardlarına koymuyorlar. Nitekim bir şekilde bunu başardıktan sonra, daha öncesinde yapılmış yeterli iş planları olmadığından ötürü, bir süre için charter(dolmuş uçak) firma arayışı içerisine giriyorlar ve dış pazarda ekonomik fiyatlı firmalarla kurdukları temaslarda yetersiz altyapı sebebiyle sonuca ulaşamıyorlar. 

    İç hatlarda ise havayolu firmaları, 150-200 ortalamalı koltuk sayılarının yarısını bile ilgili uçuş noktalarında dolduramadıklarından dolayı, yetersiz yolcu sayısı nedeniyle bu uçuşları ya hiç gerçekleştiremiyor ya da kısa bir süre sonra son bulan denemelerden öteye götüremiyorlar.
     Genel olarak pek çok şehir için, havalimanı hevesi hüsranla sonuçlanıyor.
Önce havalimanı yapılıyor. Kullanılabilmesi için bir süre çabalanıyor ve neticede ellerinde hiçbir işe yaramayan atıl durumda bir havalimanı kalıyor.

     Bu durumun en son örneklerinden birisi Batı Karadeniz Bölgesi ili olan Zonguldak'ta 2007 yılında hizmete giren "Çaycuma Havalimanı". İç hatlarda THY'nin bir kolu olan Anadolu Jet'in Bora Jet firmasından kiraladığı ATR 72-500 tipli küçük (72 koltuklu) pırpır uçakların denemelerinde bile yeterli yolcu sayısına ulaşılamadığı için uçuşlar durduruldu. Geçtiğimiz yıl Almanya'dan Öger Tour ile Germania Airlines adlı özel şirketle bir çalışma içerisine girdiler ancak sürdürülebilir bir çalışma olmadı. Bu yıl yeniden rezervasyonlu uçuşlarla Düsseldorf ile karşılıklı haftada 3  özel uçuş düzenliyorlar ancak kişibaşı 250-300 € larda olan fiyatlar 2.5 saat uzaktaki Sabiha Gökçen Havalimanı'na gelen uçak ortalamalarına kıyasla en az 100 € daha pahalı olabiliyor. Mecburiyetten uygulanan bu fiyatlarla, bu çalışmanın çok uzun soluklu olacağını söyleyemek mümkün değil.

     Sadece bu örnekler bile az önce bahsettiğim iki yoldan (charter ve yetersiz yolcu sayısı) geçti ve umarım yanılırım ama bana göre başarabilmeleri için pek şansları yok.

     Yakın gelecekte, Kastamonu'da havalimanı açılacağı bilgisini aldıktan sonra bu yazıyı yazmaya karar vermiştim. Aslında yaklaşık 20 yıl önce "Her İle bir Havaalanı" kampanyası sonrasında açılan ve hiç uçak inmeyen Kastamonu Uzunyazı Havaalanı, bir dönem düğün salonu olarak bile kullanılmıştı. 90'lı yıllarda 3 trilyon harcanan bu havalimanı örneği ne yazık ki Türkiye için tek değil. Benzer durumda onlarca havalimanı, Kastamonu'da olduğu gibi inşaat şirketlerine milyon dolarlar kazandıran bu kampanya neticesinde aynı kaderi paylaşmıştı.     
 
     Kastamonu'nun bu seferki çabası geçen defaya göre çok daha bilinçli olsa da emin olun, iç hatlarda daha iyi bir sonuç vermeyecektir. Çünkü Kastamonu, lokasyon ve nüfus olarak Zonguldak'a oranla bile elverişsiz durumda bir şehir. Biliyorum ki Orta Doğu'dan gelecek Arap turistler başta olmak üzere dış pazarı hedefliyorlar. Yine bu noktada sürdürülebilir olabilecekler mi müphem.

     Sanılanın aksine, Arap/Orta Doğu Pazarı Batı Karadeniz Bölgesi turizminin kurtuluşu olarak algılanmamalıdır.  Nedenleri ayrı bir yazı konusu olacak kadar uzundur. Bugüne baktığımızda yine de en doğru bağlantı, ekonomisi sallanan Avrupa'ya nispeten Orta Doğu pazarıdır. Gelen turistin ekonomik gücü, Alman, İngiliz ve Rus turiste göre çok üst düzeydedir. Kastamonu, bu anlamda doğru bir çalışma sürecinde olsa bile bu ortamdaki başarının sırrı Esenboğa, Sabiha Gökçen gibi havalimanlarına göre daha düşük bilet fiyatı sağlayabilecekler mi sorusunun cevabında saklıdır.

     Öte yandan, hiçbir zaman tüm yumurtaları aynı sepete koymamak gerekir. Öncelikle politik nedenleri ele alarak, bu kadar değişkenlik gösteren bir markette kitlesel turizm yapmak, diğer turist profillerine göre daha risklidir.

     Kastamonu'nun yaptığı bu çalışmayı Bolu olarak dikkatle izlemeli ve model almalıyız. Eğer bu girişim başarısız olursa, Bolu'da bir havalimanı yapılması fikri uzunca bir süre daha gündeme gelmez. Etrafı büyük şehirler ve havalimanları dolu bir şehir için bu talep, Türkiye'de uçuş yapan 7 havayolu şirketinin hiçbirisi tarafından olumlu karşılanmayacaktır.
     Başlıca sebepleri, iç hatlarda aynı Kastamonu ve Zonguldak'ta olan lokasyon sorunu ve düşük nüfus olarak gösterebiliriz. Bolu'ya havalimanı yapılırsa THY, AtlasJet, Pegasus gibi firmalarla Adana, Antalya, İzmir gibi şehirlere seyahat edebileceğinizi düşünmek hayalperestlik olacaktır.

     Diğer (charter uçuşlar) konuda ise şimdilik kısa bir süre sonra havalimanını açacak olan Kastamonu'yu izleyip görmeliyiz. Ben beklenilenin olacağını sanmıyorum. Bu şartlarda açıldıktan iki yıl sonra efektif biçimde turist ve yolcuların hizmetinde  kullanılmaya devam eden havalimanlarımız var. Bunlar, Türkiye'nin kapasitesi dahilinde olan bir kaç uzak ve bir kaç büyükşehir havalimanından ibaret. 30 yıldır aynı sorunları dinlemekten sıkılan okuyucularımız için, çoklarından farklı olarak Bolu'ya neden havalimanı yapılmasını istemediğimi anlatmaya çalıştım. Bir sonraki yazımda ise, benim düşünceme göre havalimanı konusuna takılmadan önce yapmamız gerekenlerden bahsedeceğim.

Saygılarımla.