Cumhurbaşkanımızın restore için talimat verdiği tablonun Bolu ile ilgisi...

    Sabah Gazetesi'nin evvelki güne ait nüshasında bir haber ilgimi çekti.
    Cumhurbaşkanımız Sn. Abdullah Gül, bir Cuma namazını kıldığı Fatih Camii'nin son restorasyonu hakkında bilgi alırken kendisine caminin müezzin mahfilinde bulunan 107 yıllık tablo da gösterilmiş. Tabloyu inceleyen Gül, eserin restore edilmesi talimatını vermiş. Bu hususta ekol haline gelen Hollanda Kraliyet Müzesi uzmanları camiye giderek tabloyu incelemişler. Konu ile ilgili bir rapor hazırlayan uzmanlar eserin Türk uzmanlarla birlikte restore edileceğini söylemişler.
    Haberde devamla tablonun, Osmanlı'nın son şeyhülislamlarından Mustafa Sabri Efendi'nin damadı Mimarzade Muhammed Ali Bey tarafından kayınpederine ithafen1905 yılında yapıldığı, Osmanlı'nın dünyaya adaletle hizmet ettiğini ve Kâbe-i Muazzama ve Medine-i Münevvere'yi dünyanın kalbi olarak telâkki edip oraya hizmet götürmeyi şeref saydığını sembolize ettiği belirtiliyor.
     Söz konusu haberde eserin camiye nasıl geldiği de Hattat Emin Saraç'ın bir röportajından alıntı ile anlatılıyor.
     Şeyhülislâm Mustafa Sabri Efendi diğer Osmanlı hanedanı üyeleri gibi yurtdışına çıkınca, içinde pek çok tarihi ve antik eser bulunan konağı yağmalanmış. O yağmada bu resmi kapan kişi ithaf ibaresini karalayarak seneler sonra tabloyu Malta'da satışa çıkarmış. Eseri satın alan şahıs resmi tanıyan birinin "bu resim Mustafa Sabri Efendi'nin evinden çalındı. Gelin bunu evinize götürmeyin, Fatih Camii'nin bir köşesine asın" fikrini kabul etmiş. Resim böylece camide kendine yer bulmuş.
     Bu haberi okuyunca hemen bir çağrışım yaptım. Merhum Zekâi Konrapa'nın Bolu Tarihi isimli kitabında bu eserin bir fotoğrafı ve sanatkârı ile ilgili bölümünü hatırladım.
     Şimdi de onları sizlerle paylaşıyorum.
   "Beş senelik Bolu İdadisi'nin 1. Sınıfında resim dersine "Cüce oğlu Mehmet Ali Efendi " gelirdi. Mehmet Ali Efendi Karaçayır Mahallesi'nden, memleketin varlığıyla cidden iftihar edebileceği yüksek ruhlu evlâdındandı. Babaları taşçı ustası olduğu için kendileri "mimarzade" olarak tanınmıştı.
     Mimarzade Mehmet Efendi sarıklı, medrese tahsiliyle mektep bilgisini şahsında toplamıştı. Yüksek ressam ve yüksek hattat idi. Maharetini bütün yazı çeşitlerinde eserleriyle göstermişti. İnce ve hassas bir sanatkârdı. Bolu'daki camilerimizden Büyük Camii ( Yıldırım Bayezıd) ile İmaret Camiinin duvarlarını süsleyen levhalar, hadis-i şerifler Mimarzade'nin eseriydi. Merhumun taklit edilmez tabloları İstanbul'un büyük ve selâtin camilerini de canlandırmaktadır. Hele Fatih Camii'nde, müezzin mahfilinde bulunan eşsiz tablosu çok büyük ve derin manalar taşıyan şaheserlerindendir.
     Tabloda, sağ tarafında saray methaliyle bir cami göze çarpar. Semasında yıldızlar, Yıldız Camii ile Sarayına işaret olduğunu bildiriyor. Sarayın bir halifeye ait bulunduğu, sağ göz ufkunda "Medine" sol gözünün görüş sahasında "Mekke" şehirlerinin bulunuşuyla açıklanabilir.
     Bu nefis tablonun alt tarafına pek zarif olarak yerleştirilmiş Talik yazı örneği tabloya ayrı bir letâfet vermektedir. Yazının anlamı şudur; Fi: 27. Ramazanül mübarek. (8-21 Kasım 1321/1905) Meşihati Ulya mektubi Kalemi hulefasından Mimarzade Mehmet Ali...
     Mimarzade Mehmet Ali, yalnız Bolu tarihinde değil, aynı zamanda sanat tarihinde de mühim yer almaktadır.
     Son vazifesi İstanbul Evkaf-ı İslamiye Müzesi müdürlüğüydü. Mısır'da bir tramvay kazasında öldüğü rivayet edilmektedir."
    Sanatkâr bir hemşehrimizin eserine gereken alâkayı gösteren Sn. Cumhurbaşkanımıza Bolulular adına teşekkür ediyoruz...
     *     *     *