Naegeli ! 

     Naegeli ! 

     Harald Nageli. 1939 İsviçre doğumlu. İsviçre’nin en ünlü Graffiti (Duvar veya yüzeye yapılan, hobi, protesto, siyasi mesaj içeren resim) Sanatçısı. Namıdiğer, Zürih Spreycisi!  Kendisini yaklaşık 2 yıldır yazmak istiyor ve tanıtmak istiyordum. Geçtiğimiz günlerde tekrar gündeme gelmesi ve de bizde son günlerde bir Graffiti akımı başlamasından ötürü zamanı geldi diye düşündüm. Eserlerini ilk defa 2018 Aralık ayında Zürih'te bir otoparkta gördüm ve hikâyesini İsviçreli arkadaşım Karin’den dinledim. 

      Zürih ve Paris de sanat eğitimi görmüş. İlk eserlerini, 1977 yılında  Zürih’te bulunan kamu ve özel binalarının duvar ve kapılarına yapmış. Hep geceleri çalışmış. Tabi ki İsviçre'de kamu ve özel binaların izinsiz bir şekilde spreyle boyanması yasak ve yasadışı bir eylem. Sanat çevreleri ve entelektüeller Naegeli’nin çalışmalarının sanatsal değerini çok erkenden fark etmişler. Fakat İsviçreli yetkililer bu yapılan grafitlileri kötü niyetli ve kamu malına zarar verici eylemler olarak görmüşler. Bu durum ciddi bir tartışmayı  beraberinde getirmiş. Naegeli, eserlerini politik bir anlayışla yaptığını ve Zürih’te artan anormalliklere karşı birer protesto ve siyasi bir eylem olduğunu belirtmiş. İsviçre makamları kamu malına zarardan dolayı kendisi hakkında tutuklama kararı çıkarmış. Bir çalışması sırasında, unuttuğu gözlüğünü almak için geri döndüğü bir resminin yanında 1979 yılında yakalanmış. O güne kadar İsviçre’de 900’e yakın eser yapmış. Mahkeme sırasında Almanya’ya bir arkadaşının yanına kaçmış. Mahkeme sonunda 206.000 İsviçre Frangı ve 9 Ay hapis cezasına çarptırılmış. Hakkında Uluslararası yakalama kararı çıkartılmış. İsviçreli sanatçılar tutuklamanın kaldırılması için büyük imza kampanyaları başlatmışlar. 

      Almanya'da boş durmamış Naegeli. Çalışmaları sanatsal olarak çok daha daha fazla takdir gören ve Naegeli, Köln ve Duesseldorf’ta grafitlilerini yapmaya devam etmiş. Köln'de 1980 / 81' yılları arasında  Kölner Totentanz olarak bilinen yaklaşık 600 grafiti döngüsü yapmış. Osnabrück belediye başkanı, Naegeli'yi şehrine püskürtmeye davet etmiş ancak Naegeli bu teklifi reddetmiş. 27 Ağustos 1983'te Naegeli, Danimarka'ya geçmeye çalışırken tutuklanmış. Kefaletle serbest bırakılmış. Almanya, her ne kadar Naegeli’yi İsviçre’ye iadeyi verme konusunda isteksiz olsa da, 29 Nisan 1984'te Naegeli, Lörrach'taki sınır kapısında İsviçre polisine teslim etmiş daha sonra Naegeli hapis cezasını çekmiş. Serbest bırakıldıktan sonra Almanya'da Düsseldorf'a dönmüş. Neageli 81 yaşında son günlerde de pek rahat durmuyor ve gündemdeki yerini koruyor. İsviçre Sanat Galerisi kendisini halen Vandalizm’le suçluyor. Naegeli ise asıl Vandalizm’in eserlerinin duvarlardan silinmesinin olduğunu söylüyor.  

      Şöyle bir gerçek var ki, İsviçreli sanat severler ve İsviçre halkının büyük kısmı Naegeli’nin özgün eserlerinin destekçisi ve o eserleri koruma altına almış durumda. İsviçre Devleti de Naegeli’nin sanatının farkında, tek korkuları ona verilecek yeni imtiyazların diğer sprey sanatçılarını da harekete geçireceği ve bu durumla baş edilemeyeceği düşüncesi. Şüphesiz ki şehirler ancak özgün eserlerle değerlerine değer katabilirler! 

          Cumhur Bandakçıoğlu