BolununSesi; Halkın Gazetesi

Bolu'ya hizmet etti ama...

M. Nevzat Özdemir

    3 Aralık 2007

    Arnavutlar 28 Kasım?ı ?kurtuluş günü, bayrak günü? olarak kutluyorlarmış? Yani o gün bayram yapıyorlarmış? Siz şimdi bu bilgiye; ?ne alâka!? diyebilirsiniz ama konunun Bolu ile de biraz ilgisi var. Çünkü Arnavutluk?un kurucusu Avlonyalı (Vlore) İsmail Kemal Bey, (D: 1844 - Ö: 1919) bir zamanlar Bolu'da valilik yapmış ve şehrimize birçok eser kazandırmış...

    Şimdi yakın geçmişimize doğru yolculuk yapalım ve mahalli tarihimize bir kapı açalım?

    Bolu Sancağı 1864-1908 yılları arasında idari olarak Kastamonu vilâyetine bağlıydı ve ?mutasarrıf? adı verilen ?sancak valileri? tarafından yönetiliyordu. Bu zaman dilimi içinde Bolu'da 17 mutasarrıf gelmiştir. İşte bu mutasarrıfların en ilginçlerinden biri de ?İsmail Kemal Bey?dir. İsmail Kemal Bey 16 Mayıs 1884 tarihinde Bolu'ya gelmiş, 13 Mart 1890 tarihine kadar görev yapmıştır... Bolu'da bulunduğu süre içinde önemli eğitim, sağlık ve imar çalışmalarına imza atarken, fakir babası olarak da halkın sevgisini kazanmıştır...

    Bolu'da ilk hastaneyi (Memleket Hastanesi) ve Hisar?daki eski mektebi yaptıran odur. İmaret İptidaisi (Erkek ilkokulu) da onun zamanında açılmıştır -1886 (Katlı Otoparkın olduğu yerde idi) Hisar?daki mektebin temeli 1884 yılında atılmış, 1887 yılında rüştiye( ortaokul) olarak hizmete girmiştir. Bina çeşitli zamanlarda idadi (ilkokul), Sultani (lise) ve Kız Muallim Mektebi olarak da kullanılmıştır. 4 Haziran 1893?de harita çalışmaları için Bolu'ya gelen Alman Yüzbaşı Anton şehrimizde oldukça güzel yol, kaldırım çalışmaları ve sokak ışıklandırmalarının ilk izlerini bulmuştur. Bunlar İsmail Kemal Bey?in izleridir. Anton?a göre şehrin en modern yapısı da Hisar?daki okuldur ve Anadolu?da rastladığı önemli binalardandır. Boluluların ? Hisar Mektebi? adını verdikleri bu okul 1 Şubat 1944 Bolu depreminde büyük zarar gördüğü için yıkılarak yerine bugün kullanılan ?Atatürk Lisesi? yapılmıştır.

    Memleket Hastanesi Kızılay Hamamı yanında idi. 1913 yılı Kasım ayında Bolu'ya gelen, ?Tanin Gazetesi? yazarlarından Ahmet Şerif, gezi mektuplarında Bolu'nun ilk hastanesi olan 50 yataklı bu hastaneden bahsetmektedir. Memleket Hastanesi binası yıkılıncaya kadar çeşitli kurumlar tarafından adliye, okul, yurt olarak da kullanılmıştır.

    İsmail Kemal Bey eğitim ve sağlık kurumlarına verdiği bu önem yanında bozuk olan Düzce yolu ile Karacasu yolunu da yaptırmıştır. Ilıcaları bakıma aldırıp kurnalarını yaptıran da odur. Yaptırdığı kurnalar ? İsmail Kemal Bey Kurnası ? olarak bir vakitler şöhret bulmuştur.

    Bolu'ya bu kadar hizmeti olan İsmail Kemal Bey, imparatorluğun son devirlerinde maalesef Osmanlı aleyhinde faaliyette bulunmaya başlamıştır. 1890 yılında Bolu'dan ayrıldıktan sonra bir müddet İstanbul?da bulunmuş, 2. Abdülhamit devrinde imparatorluğu yıkmak isteye komiteler arasında yer almıştır. Kendisi Arnavut kökenli olduğu için Arnavut Komitesi içinde etkili olmuştur. 2.Abdülhamit devrinde vatana ihaneti sabit görüldüğünden dolayı hakkında idam kararı verilmiştir. (18 Mayıs 1901) İsmail Kemal Bey idam edilmekten İngiliz diplomasisinin yardımı sayesinde kurtulmuştur. Bir müddet Arnavutluk?ta siyasi faaliyetlerine devam eden İsmail Kemal Bey, 2.Meşrutiyet döneminde (1908) Berat Sancağı?nı ( Arnavutluk?ta) temsilen meşrutiyet meclisine milletvekili seçilmiştir. İsmail Kemal Bey Abdülhamid dönemindeki siyasi çekişmelerin çoğunda da yer almıştır. Meselâ 31 Mart vakasında O?nu görüyoruz. 1909 dan 1912 yılına kadar Rumeli?de çıkan dört Arnavut isyanında, özellikle de 1912 isyanında yine büyük rol oynamıştır.

    Sonuç olarak; Arnavutluk 28 Kasım 1912 de Osmanlı?dan tamamen ayrılıp bağımsızlığını ilan etmiş, kurulan hükümetin ilk başkanı da İsmail Kemal Bey olmuştur.

    Değerli Okuyucular;

    Balkanlarda Rusya ve Batılı devletlerin desteğiyle ayaklanan Bulgar, Sırp, Karadağlı ve Yunanlılar, Ekim 1912 de savaşa başlamışlar, Bulgarlar İstanbul Çatalca?ya kadar gelmişlerdir. Balkanlarda ki zulümden dolayı da Anadolu?ya büyük göçler olmuştur. ?Balkan Savaşları ve göç? Türk tarihinde yaşanan ?en büyük acılardan? biridir.

    Bugün yurdumuzun birçok köşesinde olduğu gibi Bolu şehir merkezi ile özellikle Tatava (Yolçatı), Gölköy Hamidiye, Yumrukaya köylerimizde de çeşitli dönemlerde Balkanlardan gelen kardeşlerimiz yaşamaktadır?

    Yorum yazın

    İsim (Gerekli)
    Yorumunuz (Gerekli)

    Sayfada yer alan yorumlar kişiye ait görüşlerdir. Yapılan yorumlardan sitemiz hiçbir şekilde sorumlu değildir.

     

    Yazarın diğer yazıları

    GÜNÜN SÖZÜ

    Türk Milletinin istidadı ve kesin kararı medeniyet yolunda, durmadan, yılmadan ilerlemektir.

    SON YORUMLAR
    Sağlık İlaç Gıda Takviyesi Siyah Sarımsak