Büyük Seyyahımıza Hürmeten...

      İşi gereği gezse de gazetemiz yazarı Cumhur Bey Kardeşimiz de bir seyyahtır. "Uzaklardan" köşesinde zaman zaman bizlere "uzakları" anlatır. Zevkle okuruz.Gördüğü yerlerden Bolu'ya misaller getirir. Yetkililere güzel öğütlerde bulunur. Velhasıl sevgili Cumhur Bey Kardeşimiz "çay sıra giden, yol sıra gelenlerden" değildir. İyi bir gözlemcidir. Son yazısında da Almanya- Avusturya ve Slovenya ekseninde turlamış... Doğası aynen Bolumuza benzeyen bu memleketlerdeki turizm, çevre, kentleşme anlayışını görünce haklı olarak;"Bolu nasıl bu kadar zevksiz, köhne ve bakımsız olabilir?" diye de dertlenmiş...
      Sevgili Cumhur'un bu tespitine aynen ben de katılıyorum. Gerçekten şu harika coğrafyamızda altyapısıyla, trafiğiyle, yapılaşmasıyla nasıl bir kent ortaya çıkardığımız meydanda değil mi!..
2011 yılındayız halâ birbirimize "turizm masalları" anlatmıyor muyuz?.
      İşte Karacasu Termal hayali... İşte Abant... Bunları "elimize yüzümüze bulaştırmadık mı"...!
      Cumhur Bey Kardeşim kadar olmasa da ben de Frenk diyarlarında azbuçuk dolaşmış biriyim. Şimdiki aklım olsa daha fazla yer görmeye çalışırdım. Farklı diyarlarda, yerinde tecrübe etmek insanda başka bir birikim, vizyon oluşturuyor. Sadece okumak yetmiyor.
      Bolu'ya, şehrimize yön verenlerin de buna kesinlikle ihtiyacı var!..
      Gezmek, seyahat etmek deyince de aklımıza tabii hemen büyük seyyahımız Evliya Çelebi gelir.
Seyyahların piri odur. Rivayet olunur ki üstad rüyasında peygamberimizi görünce şefaat yerine, heyecanından dolayı seyahat dilemiş... Bu da ona nasip olmuş ve ömrünün sonuna kadar gezmiş. Kendisi gerçekten çelebi, âlim bir zât imiş... Osmanlı bürokrasisinde uzun yıllar vazife yapmış. Bunun gereği Viyana'dan, Mısır'a, Kırım'dan, Kafkaslara kadar dolaşmış... Tabii, boşu boşuna gezmemiş Çelebi Hazretleri... Gördüklerini tam10 ciltte anlatmış. Yorumlar, analizler yapmış. Onun seyahatnamesi fevkalâde kıymetli tarihi, folklorik, sanat, edebiyat bilgileriyle dolu eşsiz bir eserdir.
      Evliya Çelebi 1645 yılında Bolu'ya da gelmiştir. Seyahatmanmesinde Bolu'da gördüklerini anlatmıştır.
      Bolu'ya geçmişte çok sayıda başka seyyah da gelmiştir. 1334 kışında Bolu'ya uğrayan Arap seyyah İbn-i Batuta bunlardan biridir.
      1548 'de Jehann Chesneau / 1640'da Jean Baptiste Tavernier /  1740'da Richard Pococke / 1743'de Chevalier M. Otter / Adrien Dupre / 1808'de J. Morier / 1810 yılında Bozoklu Osman Şakir Efendi / 1814'de John Macdonald Kinneir / 1819 Sir Robert Ker Porter / 1840'da Willia Francis Ainsworth / Charles Texier / 1856'da A.D. Mordtmann / 1861'de G. Perrot / 1886'da Walter von Diest / 1903'de Richard Leonhard da başta arkeoloji olmak üzere çeşitli nedenlerle ilimizden geçmiş seyyahlardır.
      Seyahatnameler tarih araştırmacılığında önemli birer kaynak olarak görülürler.
      Seyahatnamelerde mahalli tarihimiz için değerli, faydalı bilgiler vardır. Nitekim yukarıdaki seyyahların bir bölümünün Bolu ile ilgili gözlemleri vaktiyle "Çele Dergisi"nde yayınlanmıştır. Lâkin bu çalışmalar yeterli değildir..
      Sözün Özüne gelirsek...
      25 Mart 1611'de Dünya'ya gelen Evliya Çelebi'nin bu yıl 400. Doğum yıldönümüdür.
      Bu münasebetle buradan Üniversitemize bir öneride bulunmak istiyorum. Özellikle de A.İ.B.Ü.  / BAMER'e...
      Geliniz, bu seyyahların Bolu ile ilgili yazdıklarını tercüme edip biraraya getirelim.
      BOLU'DAN GEÇEN SEYYAHLAR, SEYAHATNAMELERDE BOLU ya da SEYYAHLARIN GÖZÜYLE BOLU ismiyle yayınlayalım.
      Böyle bir eseri Bolumuza kazandıralım...
      400. yıla hürmeten...
    "Büyük seyyahımıza hürmeten..."
     *    *    *